Ο Πωλ Ελυάρ στην Ελλάδα

Ο ΠΩΛ ΕΛΥΑΡ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΥΠΟ

Με αφορμή την εκδήλωση “Ημέρα ποίησης για τον Γράμο – Ο Πωλ Ελυάρ και ο Γράμος”, πού τελικώς λόγω καιρού έγινε στο Νεστόριο Καστοριάς το Σάββατο 18/7/2020, έκανα μια μικρή έρευνα για τις αναφορές του ονόματος του μεγάλου Γάλλου ποιητή σε ψηφιοποιημένες εφημερίδες κατά τη δεκαετία του ΄40 έως και τον θάνατό του.

Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Ριζοσπάστης στο σύντομο διάστημα που κυκλοφορούσε νόμιμα (Οκτώβρης 1944-Οκτώβρης 1947) έχει πληθώρα δημοσιευμάτων. Στο φύλλο του και μόνο της 25/5/1946 δημοσιεύει δυο ρεπορτάζ από την επίσκεψη του Ελυάρ στην ελληνική πρωτεύουσα και ένα ποίημά του με τον τίτλο “Αθήνα”, που ουσιαστικά αποτελεί έναν ύμνο προς τον ελληνικό λαό. Το ποίημα αυτό είχε δημοσιευτεί σε γαλλική εφημερίδα τον Δεκέμβρη του 1944. Από τον Ριζοσπάστη και ως τη μέρα που έκλεισε η εφημερίδα δημοσιεύτηκε μεγάλος αριθμός άρθρων, ποιημάτων και ειδήσεων σχετικών με τον Γάλλο ποιητή.

Αντιθέτως τα δημοσιεύματα σε άλλες δυο εφημερίδες που είχα τη δυνατότητα να ερευνήσω, είναι ελάχιστα. Η “Ελευθερία” (γνωστή από τη στάση της στα Ιουλιανά του 1965 και από την εθελούσια διακοπή της έκδοσής της την 21/4/1967) κράτησε μια μετριοπαθή στάση δημοσιεύοντας δυο μονόστηλα από την επίσκεψη του Ελυάρ στις 26 και 28/5/1946 στην Αθήνα. Η επόμενη αναφορά και η μόνη από την οποία διαφαίνεται η επίσκεψη του Ελυάρ στον Γράμμο τον Μάη του 1949, είναι μια ανταπόκριση από το Παρίσι στις 19/6/1949 για τη στάση των Γάλλων σοσιαλιστών απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση.

Η επίσκεψη του Ελυάρ στον Γράμμο “πιστοποιείται” και από δημοσίευμα της εφημερίδας “Εμπρός” στις 2/7/1949 όπου κάποιος “διαφυγών ελληνόπαις” καταμαρτυρεί ότι “ο Ελυάρ ομιλήσας υπεσχέθη αύξησιν της αποστελλομένης βοηθείας εις τους συμμορίτας”!

Το όνομα του Ελυάρ είναι καταγραμμένο στην ίδια εφημερίδα με απαξιωτικό τρόπο σε σχόλιό της μετά από δυόμισι χρόνια, στις 13/11/1951, όπου ο μεγάλος ποιητής δεν είναι παρά “Κάποιος γελοίος Γάλλος ποιητής, συρρεαλιστής, ο Ελυάρ, πράκτωρ της Μόσχας…”

Τέλος, και οι δύο εφημερίδες δημοσιεύουν την είδηση του θανάτου του ποιητή που συνέβη στις 18/11/1952 σε ηλικία 57 ετών.

ΠΩΛ ΕΛΥΑΡ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ

Ολοκληρώνοντας προσωρινά τις ανησυχίες μου για τον Ελυάρ και έχοντας την απορία εάν Έλληνες συνθέτες έχουν μελοποιήσει ποιήματα του μεγάλου Γάλλου ποιητή, έψαξα και αλίευσα στο διαδίκτυο δύο μόνο τραγούδια.

Το πρώτο είναι ένα γαλλικό, μελοποιημένο από τον Γιάννη Σπανό με τον τίτλο Amour, που εμπεριέχεται σε ένα δίσκο της Beatrice Arnac του 1966. Υπάρχει η πληροφορία ότι η Ζυλιέτ Γκρεκό ηχογράφησε το 1969 δώδεκα τραγούδια του Σπανού σε στίχους των Βερλαίν, Αραγκόν και Ελυάρ, που περιμένουν κάποιον πιο ειδικό για να τα εντοπίσει!

Το δεύτερο είναι ένα τραγούδι του Τάσου Γκρους με τίτλο “ Έκλεισα τα μάτια” ερμηνευμένο από την Αργυρώ Καπαρού και βρίσκεται στο δίσκο “Ότι αγαπάς υπάρχει” που κυκλοφόρησε πριν ένα χρόνο. Για τον δίσκο αυτό, στο εξώφυλλο του οποίου υπάρχει η φράση “…στη μνήμη σου – in tua memoria…” αξίζει να διαβάσετε την παρουσίαση του στη σχετική ανάρτηση του βιβλιοπωλείου Πολιτεία για να πληροφορηθείτε τον επώδυνο λόγο της δημιουργίας του https://www.politeianet.gr/books/anthologia-metronomos-o-ti-agapas-uparchei-cd-294297

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν την επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στο Γράμο τον Μάη του 1949 και προέρχονται από το αρχείο του ερευνητή της φωτογραφίας Μανόλη Κασιμάτη, ο οποίος μου τις παραχώρησε για να αναρτηθούν στο χώρο της εκδήλωσης, στο Πνευματικό Κέντρο Νεστορίου.

Σημ. Το παραπάνω κείμενο αναρτήθηκε στην προσωπική μου σελίδα στο Facebook στις 19/7/2020

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2703806896608071&id=100009363608915 https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2703449366643824&id=100009363608915