Πριν 60 χρόνια: το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα της Ολυμπιακής

Συμπληρώνονται  σήμερα 60 χρόνια από το πρώτο αεροπορικό δυστύχημα της Ολυμπιακής στις 29 Οκτωβρίου του 1959, όταν ένα αεροπλάνο τύπου DC-3 (Ντακότα) που πετούσε πάνω από την Πάρνηθα, λίγα λεπτά μετά την απογείωσή του κατέπεσε  και βρήκαν το θάνατο 18 άτομα. Ανάμεσα στα θύματα περιλαμβανόταν και ο νεαρός Γιώργος Βολοβότσης, ο οποίος επρόκειτο στη συνέχεια να αναχωρήσει με την μητέρα του για την Ουγγαρία, να ανταμώσουν εκεί με τον πολιτικό πρόσφυγα πατέρα του, μετά από χωρισμό πολλών ετών.

Η τραγική αυτή ιστορία και ο τρόπος που τη βίωσα αρκετές δεκαετίες αργότερα, δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜagazino στις 17 Απριλίου 2011, πριν αποτυπωθεί με εκπληκτικές λεπτομέρειες στο λογοτεχνικό ντοκιμαντέρ, όπως μου αρέσει να αποκαλώ το βιβλίο του Κώστα Καβανόζη με τον τίτλο «Το τυχερό» από τις εκδόσεις Πατάκη.

Την Πρωτοχρονιά του 1975 επισκέφθηκα, μέσω Βιέννης και με ειδική βίζα, τo ελληνικό χωριό Μπελογιάννης της Ουγγαρίας. Λίγους μήνες μετά την πτώση της δικτατορίας, η επίσκεψη κάποιου από την Ελλάδα ήταν ένα σημαντικό γεγονός για αρκετούς από τους 1.800 εκπατρισμένους Έλληνες. Εκεί αντάμωσα για πρώτη φορά τον θείο μου, Γιώργο Λάζο. Έτσι γνώρισα δεκάδες ανθρώπους, δεκάδες οικογένειες και δεκάδες τραγικές ιστορίες. Κάθε σπίτι και από μία. Μία όμως ήταν εκείνη που με συγκλόνισε περισσότερο. Ήταν αυτή του δασκάλου και διευθυντή του δημοτικού σχολείου, Βαγγέλη Βολοβότση. Ζούσε εκεί με τη γυναίκα του. Τον μονάκριβο γιο του, τον Γιώργο, τον είχε χάσει. Παιδιά του θεωρούσε τους μαθητές του. Ο θείος μου με πληροφόρησε πως όταν ο δάσκαλος ανέβηκε αντάρτης στο βουνό, ο μικρός γιος του απόμεινε πίσω με τη μάνα του στον Έβρο όπου ζούσαν. Αρκετά χρόνια αργότερα ξεκίνησαν να πάνε στην Ουγγαρία για να ξανασμίξουν με τον σύζυγο και πατέρα. Η μάνα έφτασε, ο γιος όμως σκοτώθηκε στη διαδρομή, άγνωστο πώς.

Πέρασαν πολλά χρόνια, όταν ξανάρθε στον νου μου η ιστορία αυτή από εκείνη την άγνωστη ελληνική γωνιά στον ουγγρικό κάμπο. Με είχε συναρπάσει τόσο, που μια μέρα αποφάσισα να ερευνήσω τον θάνατο του παιδιού. Μάταια όμως αναζητούσα απαντήσεις. Η πρώτη μου πηγή, ο θείος μου, είχε ήδη πεθάνει. Τα θύματα του δράματος, ο Βαγγέλης και η Ευανθία Βολοβότση, οι οποίοι επαναπατρίστηκαν και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη, είχαν φύγει και αυτοί από τη ζωή. Οι Μπελογιαννίτες δεν μπορούσαν να μου δώσουν σαφείς πληροφορίες. Ξεκίνησα στα τυφλά σκαλίζοντας εφημερίδες του ’60. Κατέφυγα στις μηχανές αναζήτησης του Διαδικτύου. Ανέτρεξα στα υπάρχοντα αρχεία των ψηφιακών εκδόσεων. Με το όνομα «Βολοβότσης» δεν έβγαινε καμία πληροφορία. Παραιτήθηκα.

Πρόσφατα, περιπλανώμενος στο αρχείο του «Βήματος» και των «Νέων», ξαναθυμήθηκα το αδικοχαμένο παιδί και έκανα ακόμη μία προσπάθεια. Τούτη τη φορά η οθόνη μου γέμισε από ευρήματα. Έπειτα από μερικά άσχετα δημοσιεύματα, στο «Βήμα» της 6ης Νοεμβρίου 1952 υπήρχε η είδηση ότι ανάμεσα στους κομμουνιστές που «εστερήθησαν της ελληνικής ιθαγενείας ως δρώντες αντεθνικώς εις το εξωτερικόν» συμπεριλαμβάνεται και το όνομα του Ευ. Βολοβότση. Σε άλλο φύλλο, εκείνο της 9ης Ιουνίου 1963, δημοσιεύεται ανταπόκριση του Παύλου Παλαιολόγου, απεσταλμένοι στην Ουγγαρία, με συνομιλία με τον δάσκαλο και τα μαθητούδια του δημοτικού σχολείου του Μπελογιάννη. Συνεχίζοντας την έρευνα, στο φύλλο της 31ης Οκτωβρίου 1959 υπό τον τίτλο «Τα αίτια του τραγικού ατυχήματος», οδηγήθηκα στη μοιραία είδηση: «Χθες ανεγνωρίσθησαν τα πτώματα ή μάλλον τα υπολείμματα των πτωμάτων των… Γεωργ. Βολοβότση, ετών 19. .» κτλ. Ο Γεώργιος Ευαγγέλου Βολοβότσης ήταν ανάμεσα στα 18 θύματα του αεροπλάνου της Ολυμπιακής που εκτελούσε την πτήση Αθήνα – Θεσσαλονίκη και συνετρίβη στην Αυλώνα Αττικής το απόγευμα της 29ης Οκτωβρίου 1959. Με χειροπιαστές πλέον πληροφορίες έκανα μια μεγαλύτερη προσπάθεια να επικοινωνήσω με ανθρώπους που γνώριζαν το ζεύγος Βολοβότση. Αυτήν τη φορά στάθηκα πιο τυχερός. Λέξη τη λέξη, φράση τη φράση, ξεδιπλώθηκαν οι μνήμες. Ο Γιώργος Βολοβότσης και η μάνα του, ύστερα από μακροχρόνιες διαδικασίες και έχοντας κοινό διαβατήριο, ανέβηκαν στο τρένο από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό τη Βουδαπέστη. Στα ελληνογιουγκοσλαβικά σύνορα, όμως, οι αρμόδιοι δεν επέτρεψαν την είσοδο τους, απαιτώντας ξεχωριστά ταξιδιωτικά έγγραφα. Έτσι επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη και ο γιος συνέχισε για την Αθήνα με σκοπό την έκδοση ξεχωριστού διαβατηρίου. Με το νέο διαβατήριο στην τσέπη και την αγωνία να φτάσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να αναχωρήσουν ξανά για το μακρινό ταξίδι όπου θα συναντούσαν τον πατέρα του, με τον οποίο είχαν να ανταμώσουν περισσότερα από 12 χρόνια, ο νεαρός Γιώργος ανέβηκε στο μοιραίο αεροπλάνο. Η συνέχεια είναι γνωστή. Η δύστυχη μάνα κήδεψε τα απομεινάρια του σώματος του παιδιού της και εγκατέλειψε, μόνη πια, την Ελλάδα. Η έρευνα μου είχε φτάσει στο τέλος της. ·