ΕΔΑ ΚΑΙ ΤΑΛΙΑΔΟΥΡΟΣ

Η περιπέτεια μιας έδρας και η απίστευτη δύναμη της ψήφου.

Την έχασε το Κέντρο στην πόκα και την κέρδισε η Δεξιά χρησιμοποιώντας ψηφοδέλτια της Αριστεράς!

Από τον Γιώργο Γούσια

Στις 16 Νοεμβρίου του 1952, δηλαδή πριν 72 χρόνια έγιναν βουλευτικές εκλογές. Στην αναμέτρηση αυτή συμμετείχαν βασικά τρία κόμματα: Ο Ελληνικός Συναγερμός του Αλέξανδρου Παπάγου, η Ένωσις κομμάτων Εθνικής Προοδευτικής Ενώσεως Κέντρου – Φιλελευθέρων (ΕΠΕΚ-ΚΦ) με ηγέτες τους Νικόλαο Πλαστήρα και Σοφοκλή Βενιζέλο και η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) με πρόεδρο τον Ιωάννη Πασαλίδη.

Το Εκλογικό Σύστημα ήταν πλειοψηφικό με στενή περιφέρεια, οι περιφέρειες ήταν 99, οι υποψήφιοι 1045, ο νόμιμος πληθυσμός της χώρας 7.935.219 και ψήφισαν 1.600.172 πολίτες. Σημειώνεται ότι οι γυναίκες δεν είχαν ακόμη δικαίωμα ψήφου!

Στο συνδυασμό του Κέντρου στην εκλογική περιφέρεια Καρδίτσας, μαζί με τους Στέλιο Αλαμανή, Απόστολο Αντωνίου, Κων/νο Βασιαρδάνη και Λάμπρο Βαμπούλη, συμμετείχε και ο Γεώργιος Αναγνωστόπουλος. Αντίπαλοί τους στον συνδυασμό της Δεξιάς ήταν οι Δημήτριος Θανόπουλος, Αθανάσιος Ταλιαδούρος, Απόστολος Παπαγεωργίου, Βασίλειος Λάππας και Φώτιος Κωτούζας.

Στο χωριό Δρακότρυπα, ανάμεσα στους πολιτικούς φίλους του Γεωργίου Αναγνωστόπουλου, περιλαμβανόταν και ο Αναστάσιος (Τάσιος) Τάτσης, καλός νοικοκύρης και καλός οικογενειάρχης. Ξεκινώντας λίγο πριν το μεσημέρι της Κυριακής των εκλογών  για το σχολείο για να ψηφίσει ο Τάσιο-Τάτσης, σταμάτησε στο καφενείο του Ταξιάρχη Κωστάκη, όπου σύχναζε, για να πιεί καφέ. Ο καφετζής και δυό φίλοι που ήταν εκεί, ήδη είχανε ψηφίσει. Τo ’φερε η κουβέντα για χαρτιά, που απαγορεύονταν εκείνη την ημέρα και γρήγορα μπήκαν στον πειρασμό. Κλειδαμπάρωσε την πόρτα με τα μονοκόμματα ξύλινα εξώφυλλα ο Ταξιάρχης, έκανε το ίδιο και μετα παράθυρα, άναψε και το λουξ για να βλέπουν -το ρεύμα ήρθε μετά από πολλά χρόνια στο χωριό- και στρωθήκανε στο παιχνίδι. -“Βρε παιδιά, να σταματήσουμε λίγο για να πάω να ψηφίσω”, έλεγε ο Τάσιο-Τάτσης. -“Καλά μωρέ Τάσιο θα πάς” αποκρίνονταν οι άλλοι που έχαναν. “Κι ύστερα και να μη πάς τι στενοχωριέσαι; μήπως εσύ θα βγάλεις τον Βουλευτή!” και η ώρα περνούσε. Όταν επιτέλους αποφάσισαν να σταματήσουν, είχε πια σουρουπώσει και η κάλπη είχε κλείσει. Ο Τάσιο-Τάτσης δεν ψήφισε εκείνη τη μέρα και ο Αναγνωστόπουλος έχασε μία ψήφο.

Που να το φανταστεί ο Τάσιο-Τάτσης και που να το φανταστεί και ο Γ. Αναγνωστόπουλος πόσο θα του στοίχιζε αυτή η ψήφος! Και πού να φανταστούν και οι κάτοικοι του νομού πόσο θα ταλαιπωρούνταν αργότερα εξ αιτίας της πόκας! Την άλλη μέρα που εκδόθηκαν τα αποτελέσματα, βγήκαν βουλευτές όλοι οι συνυποψήφιοι του Γ. Αναγνωστόπουλου εκτός από τον ίδιο, που ισοψήφησε με 13.307 ψήφους με τον αντίπαλό του Δημ. Θανόπουλο του Συναγερμού. Η έδρα μπήκε σε κλήρωση και ο Αναγνωστόπουλος ξαναστάθηκε άτυχος. Ο Θανόπουλος κέρδισε την έδρα και ανακηρύχθηκε βουλευτής και η περιφέρεια Καρδίτσας ήταν μία από τις τρεις περιφέρεις στην Ελλάδα που είχαν βουλευτές από δυο κόμματα, ενώ οι υπόλοιπες 96 ήταν μονοκομματικές!

Η εκλογή του όμως προσβλήθηκε από τους συνυποψηφίους του στο δικαστήριο ως άκυρη και με απόφαση του εκλογοδικείου, λόγω πλημμελειών σε 50 εκλογικά τμήματα, ακυρώθηκε η έδρα και προκηρύχθηκαν επαναληπτικές εκλογές για τις 29 Μαρτίου 1953. Στις εκλογές εκείνες ο Αθ. Ταλιαδούρος υπερίσχυσε, λαμβάνοντας 11.167 ψήφους έναντι 10.374 του μοναδικού υποψηφίου του κόμματος του Κέντρου και μεγάλου χαμένου Γεώργ. Αναγνωστόπουλου και 10.135 του Ι Καραγιάννη της ΕΔΑ.

Στις εκλογές αυτές, όπως είναι γνωστό, ο Παπάγος χάρη στο πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, με το 49.22% των ανδρικών ψήφων -οι γυναίκες δεν ψήφιζαν ακόμα- έλαβε 247 έδρες έναντι 34.22% και 51 εδρών του Κέντρου και 2 ανεξαρτήτων που κατάφεραν να επιβιώσουν στο Ρέθυμνο. Η μεγάλη πλειοψηφία ωστόσο του Παπάγου, δεν αναιρεί την τεράστια δύναμη της μιας ψήφου, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση θα ήταν η αιτία να αποδοθεί η βουλευτική έδρα στον φυσικό της δικαιούχο, θα απάλλαζε ολόκληρο το νομό από την ταλαιπωρία των επαναληπτικών εκλογών και στην υποθετική περίπτωση ισοδυναμίας των εδρών θα ήταν καθοριστική για το σχηματισμό ολόκληρης κυβέρνησης!

Οι δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις, αυτή του Νοεμβρίου και η επαναληπτική του Μαρτίου, σημαδεύτηκαν από ισάριθμα συνθήματα. Το ένα ήταν το γνωστό “Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας“. Όπως εξηγεί ο Ηλίας Νικολακόπουλος στο βιβλίο του Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964, η προώθηση και η υιοθέτηση του πλειοψηφικού συστήματος, συνιστούσε έναν καθαρό εκβιασμό εκ μέρους της ΕΠΕΚ προς την εκλογική βάση και την ηγεσία της ΕΔΑ. Στον εκβιασμό αυτόν η ηγεσία της ΕΔΑ και του ΚΚΕ ανταπάντησαν υιοθετώντας την τακτική, που έμεινε γνωστή με την επιγραμματική φράση που προαναφέρθηκε.

Το δεύτερο σύνθημα ήταν το οξύμωρο “ΕΔΑ και Ταλιαδούρος“. Ο περίεργος εκλογικός νόμος που ίσχυε, έδινε την ευχέρεια στον ψηφοφόρο να προσθέσει στο ψηφοδέλτιο του κόμματος που επέλεγε και έναν ακόμη υποψήφιο (ή περισσότερους στις μεγάλες περιφέρειες) από άλλο κόμμα. Με τον τρόπο αυτό ήταν εύκολο να χειραγωγείται και να ελέγχεται ο ψηφοφόρος αν πραγματικά ψήφιζε ό,τι του πρόσταζε ο κομματάρχης, λειτουργούσε δηλαδή ως σημαδεμένο ψηφοδέλτιο. Τούτο το εκμεταλλεύτηκε σε μεγάλο βαθμό το επιτελείο του Ταλιαδούρου και σε μικρότερο ίσως του Θανόπουλου και στις επαναληπτικές εκλογές παρουσιάστηκε το φαινόμενο η ΕΔΑ να έχει συγκεντρώσει τον τεράστιο αριθμό των 10.061 ψηφοδελτίων έναντι 1.829 του Νοεμβρίου και στην συντριπτική τους πλειοψηφία να έχει προστεθεί το όνομα του Ταλιαδούρου ή του Θανόπουλου. Αντίθετα, ο Ελληνικός Συναγερμός με 12.307 ψηφοδέλτια τον Νοέμβριο, στις επαναληπτικές είχε μόνο 5.043 ενώ οι βασικοί διεκδικητές της έδρας Αθανάσιος Ταλιαδούρος και Δημήτριος Θανόπουλος βρέθηκαν με υπερδιπλάσιους ψήφους απ’ ότι το κόμμα τους, με 11.167 και 9.966 αντίστοιχα. Έτσι λοιπόν, για να βγει ο μοναδικός βουλευτής της Δεξιάς στην Καρδίτσα στην εποχή της παντοκρατορίας του Παπάγου, οι οπαδοί του χρησιμοποίησαν μαζικά ψηφοδέλτια της Αριστεράς!