Δρακότρυπα Καρδίτσας – Σχεδόν ένας αιώνας εκλογές!
Πολλοί ήταν εκείνοι που είδαν ευχάριστα την Κωνσταντίνα να έρχεται με το νυφικό της σε ένα από τα τρία εκλογικά κέντρα του χωριού για να εκπληρώσει την εκλογική της υποχρέωση μετά το ολονύκτιο γαμήλιο γλέντι στις εκλογές της 6 Μαΐου 2012! Και πολλοί ήταν εκείνοι που είπαν πως κάτι αλλάζει στον τόπο μας, όταν διάβασαν την είδηση στις εφημερίδες και στις ηλεκτρονικές σελίδες!
Αλλαγές που δεν άργησαν να παρατηρηθούν και στην πολιτική σκηνή της χώρας μας τρία σχεδόν χρόνια αργότερα, όταν η Αριστερά, με εκφραστή της τον ΣΥΡΙΖΑ, κατέλαβε για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία του τόπου μας την πρώτη θέση και σχημάτισε κυβέρνηση. Η Νέα Δημοκρατία, ο μεγάλος εταίρος της συγκυβέρνησης της τελευταίας κοινοβουλευτικής περιόδου, είδε τις δυνάμεις της να μειώνονται, το δε ΠΑΣΟΚ, ο μικρότερος εταίρος, είχε σχεδόν εξαφανιστεί από τον πολιτικό χάρτη.
Ανάλογα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και στο χωριό μας. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ένα κόμμα της αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτινάχτηκε στην πρώτη θέση με ποσοστό 41,8%, ενώ η ΝΔ, κύριος εκφραστής της Δεξιάς καθ’ όλη την μεταπολιτευτική περίοδο και πρώτο κόμμα σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, ήρθε δεύτερη με 29,65%, και το ΠΑΣΟΚ του οποίου τα ποσοστά από το 1981 έως και το 2009 κυμαίνονταν από 34,2% έως 43,6%, αυτή τη φορά δεν μπόρεσε να συγκρατήσει ούτε το ένα δέκατο της δύναμής του κατρακυλώντας στο 3,9%.
Είναι το χωριό μας ένα αριστερό χωριό; Δύσκολο να απαντήσει κανείς καταφατικά, γιατί η μελέτη των εκλογικών αποτελεσμάτων, τουλάχιστον έως το 2012, δείχνουν το απολύτως αντίθετο. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα εκλογικά αποτελέσματα των 31 βουλευτικών εκλογών που διεξήχθησαν από το 1928 έως το 2019.
Με μια πρώτη ματιά είναι φανερή η μεγάλη δύναμη των κομμάτων της Δεξιάς από το 1933 έως και το 2012. Αν εξαιρέσει κανείς τις εκλογές του 1928, κατά τις οποίες το Κόμμα των Φιλελευθέρων (Ελ.Βενιζέλος) έλαβε το απίθανο ποσοστό του 66,1%, αφήνοντας στη δεύτερη θέση το Λαϊκό Κόμμα (Π.Τσαλδάρης) με 24,6% , καθώς και τις εκλογές του 1932 όπου οι Φιλελεύθεροι ήταν πάλι μπροστά με 48,3% έναντι 36,4% των Λαϊκών, τα επόμενα χρόνια και μέχρι τη μεταπολίτευση, ήταν μια μονωδία της Δεξιάς με μόνο δύο εξαιρέσεις. Η πρώτη ήταν το 1950 όπου η ΕΠΕΚ του Πλαστήρα πήρε 31,7% έναντι 23% του Λαϊκού Κόμματος και η δεύτερη ήταν το 1964, όταν η Ένωση Κέντρου (Γ.Παπανδρέου) πρώτευσε με 51,5% έναντι 44,8 της ΕΡΕ (Π.Κανελλόπουλος). Η περίοδος μετά τη μεταπολίτευση ήταν πιο ευνοϊκή για τη Δεξιά στο χωριό μας, αφού έως και το 2009 όχι μόνο ήταν νικήτρια σε όλες τις αναμετρήσεις αλλά παρουσίαζε και πολύ υψηλά ποσοστά. Στις 12 από τις 16 εκλογές αυτής της περιόδου, τα ποσοστά της ήταν πάνω από 50% με κορυφαίο το 77,4% του 1974. Τη δεύτερη θέση κατέλαβε το 2012 -μόνο 24,52% που ήταν το χειρότερο στην ιστορία της- καθώς και στις επόμενες δύο αναμετρήσεις του 2015 με 29,65% τον Ιανουάριο και 31,98% τον Σεπτέμβριο, ωστόσο το 2019 επανήλθε με 46,6%, που θυμίζουν τις πρότερες επιδόσεις της. Εδώ, και ιδιαίτερα το 2012, πρέπει να σημειωθεί, ότι η ΝΔ είχε πολλές απώλειες προς τα άλλα δεξιά σχήματα και κυρίως προς τη Χρυσή Αυγή και τους Ανεξάρτητους Έλληνες (Καμμένος).
Το Κέντρο -και στο χώρο αυτό τοποθετώ και το ΠΑΣΟΚ- ελάχιστες φορές ξεπέρασε το 40% και η συνολική του δύναμη βρισκόταν γύρω στο 35%. Φυσικά δεν μπορεί να γίνει λόγος για το αποτέλεσμα του 1946 (15,20%) όπου εκτός από το ΚΚΕ απείχαν και κόμματα του Κέντρου, τα οποία δεν εντάχθηκαν στο σχήμα της Εθνικής Πολιτικής Ένωσης. Οι εκλογές του 1974 και του 1977 ήταν πολύ άσχημες για το χώρο του Κέντρου, όχι μόνο γιατί οι εναπομείνασες δυνάμεις της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου ήταν πολύ ασθενείς και το ΠΑΣΟΚ δεν είχε ακόμα ισχυροποιηθεί, αλλά και γιατί ο επί χρόνια βουλευτής του κεντρώου χώρου Στ.Αλαμανής, ο οποίος είχε ισχυρή παρουσία στο χωριό, μετατοπίστηκε στη Δεξιά, παίρνοντας μαζί του και τη συντριπτική πλειοψηφία των ψηφοφόρων του. Για την επόμενη τριακονταετία το ΠΑΣΟΚ επέδειξε μια σταθερότητα και κινήθηκε σε ένα εύρος μεταξύ 35% και 40%, εκτός από τις εκλογές της τελευταίας δεκαετίας που οδηγήθηκε σταδιακά στην κατάρρευση.
Η Αριστερά εμφανίστηκε στο χωριό μας το 1936, οπότε 5 από τους 578 ψηφοφόρους -ποσοστό 0,9%- ψήφισαν το Παλλαϊκό Μέτωπο. Μεταπολεμικά, με την ίδρυση και την κάθοδο της ΕΔΑ στις εκλογές του 1951, στις κάλπες του χωριού βρέθηκε ένα και μοναδικό ψηφοδέλτιο του αριστερού κόμματος, ενώ στις επόμενες του 1952 βρέθηκαν 3! Στις εκλογές του 1956 η ΕΔΑ δεν κατέβηκε μόνη της, παρά συνασπίσθηκε με τα κόμματα του Κέντρου στην Δημοκρατική Ένωση. Το 1958 πήρε το καλύτερο ποσοστό 6,1% ενώ στις επόμενες -1963 και 1964- όπως άλλωστε συνέβη και σε όλη την Ελλάδα, πολλοί από τους ψηφοφόρους της προτίμησαν να ενισχύσουν την Ένωση Κέντρου στην προσπάθειά της να εκπορθήσει την ΕΡΕ από την εξουσία.
Στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας (1974), η Αριστερά, παρά την πριν από λίγα χρόνια διάσπαση του -νόμιμου πλέον- ΚΚΕ, κατέβηκε ενωμένη, με τον τίτλο “Ενωμένη Αριστερά”. Τα επόμενα χρόνια ηγετική δύναμη του χώρου ήταν το ΚΚΕ. Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989 οι δύο κύριες συνιστώσες της, το ΚΚΕ και η Ε.ΑΡ (Ελληνική Αριστερά, η μετεξέλιξη του ευρωκομμουνιστικού ΚΚΕ Εσωτερικού), σχημάτισαν τον «Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου», με τον οποίο η Αριστερά έλαβε πανελλαδικά ποσοστό 13,1%. Η περίοδος 1977-1990 ήταν η καλύτερη για την Αριστερά και στο χωριό μας, γιατί μετά το 1990 με τις καθεστωτικές αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη αλλά και την αποχώρηση του ΚΚΕ από τον ΣΥΝ, η συνολική δύναμή της μειώθηκε σημαντικά. Τον Μάιο του 2012 και ενώ η χώρα μας χαρακτηριζόταν πλέον ως «μνημονιακή» συνέβη η έκρηξη της Αριστεράς, με ηγετική δύναμη πλέον τον ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου το διψήφιο ποσοστό στο χωριό μας (11,07%) υπερδιπλασιάστηκε τον επόμενο μήνα (25,72%), για να φτάσει στις πρόσφατες εκλογές στο απίθανο 41,80%!
Στη συνέχεια παρουσιάζονται τέσσερα γραφήματα που σχετίζονται με την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων του χωριού μας
Στο πρώτο απ’ αυτά απεικονίζεται η προτίμηση των ψηφοφόρων από το 1928 έως το 2015 στα πρωταγωνιστικά κόμματα κάθε χώρου, όπως καταγράφτηκε στον προηγούμενο πίνακα. Με μπλε χρώμα είναι η πορεία των κομμάτων της Δεξιάς, με πράσινο του Κέντρου και με κόκκινο της Αριστεράς.
(Διευκρινίζεται και εδώ, ότι σε κάθε παραταξιακό χώρο δεν αθροίζονται τα ποσοστά όλων τα συγγενών κομμάτων, παρά εμφανίζεται η δύναμη μόνο του μεγαλύτερου κόμματος της παράταξης σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Πχ στις εκλογές του 1974 το Κέντρο αντιπροσωπεύεται από την Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (10,3%) και δεν συναθροίζεται η δύναμη του ΠΑΣΟΚ (7,6%), και αντίθετα, στις εκλογές του 1977 αποτυπώνεται μόνο η δύναμη του ισχυρότερου κόμματος, του ΠΑΣΟΚ (13,8%) χωρίς να προστίθεται και αυτή του Δημοκρ.Κέντρου (10,4%) που ανήκε στον ίδιο χώρο).
Στα επόμενα γραφήματα γίνεται μια παρουσίαση της εκλογικής δύναμης εκάστου κόμματος στο χωριό, στο σύνολο της εκλογικής περιφέρειας Καρδίτσας και στο σύνολο της χώρας. Αυτό που παρατηρεί κανείς στο πρώτο απ’ αυτά, είναι η μεγάλη διαφορά στα ποσοστά υπερψήφισης των κομμάτων της Δεξιάς από τους ψηφοφόρους του χωριού μας σε σχέση με τα ποσοστά της Επικράτειας, η οποία από τη μεταπολίτευση και μέχρι την προμνημονιακή περίοδο κυμαίνεται από 9,5 (1989) έως 23,0 (1974) μονάδες και φυσικά σε καμία εκλογική αναμέτρηση η διαφορά αυτή δεν είχε αρνητικό πρόσημο! Αντίθετα, τα ποσοστά του συνόλου του νομού (ή της εκλογικής περιφέρειας της Καρδίτσας, αφού μέχρι και το 1956 ανήκε στο νομό Τρικάλων) γενικώς συμβαδίζουν με τα ποσοστά της χώρας και κατά κανόνα βρίσκονται κατά τι υψηλότερα απ’ αυτά, γεγονός που τοποθετεί και τον νομό μας στα Δεξιά από τον μέσο όρο της χώρας.
Να σημειώσουμε εδώ ότι κύριος κορμός σε όλες τις εκλογές από το 1928 έως το 1950 ήταν το Λαϊκό Κόμμα (Τσαλδάρης), από το 1951 έως το 1953 ο Ελληνικός Συναγερμός (Αλ.Παπάγος), 1956-1964 ΕΡΕ (Καραμανλής) και από το 1974 έως σήμερα η Νέα Δημοκρατία (Κ.Καραμανλής, Γ.Ράλλης, Ε.Αβέρωφ, Κων.Μητσοτάκης, Μ.Εβερτ, Κ.Καραμανλής, Α.Σαμαράς, Κυρ.Μητσοτάκης).
Παρατηρώντας το επόμενο γράφημα εντυπωσιάζεται κανείς από τα υψηλά ποσοστά που έλαβε το Κέντρο στις δύο πρώτες αναμετρήσεις, όπως ήδη το σημειώσαμε, αλλά και από τη μεγάλη διαφορά που εμφανίζει το χωριό μας σε σχέση με την περιφέρεια Καρδίτσας. Αυτή η διαφορά έχει ωστόσο την ερμηνεία της, γιατί στον υπόλοιπο νομό ψηφίστηκαν με υψηλά ποσοστά εκτός από τους Φιλελεύθερους και άλλοι δύο κεντρώοι σχηματισμοί, οι Προοδευτικοί και οι Αγροτοεργατικοί.
Μια εξήγηση θα πρέπει ίσως να δοθεί για την περίοδο 1950-1952, όπου κυρίαρχο κόμμα στον χώρο του Κέντρου ήταν η ΕΠΕΚ της οποίας ο Καρδιτσιώτης ηγέτης της Νικ.Πλαστήρας υπερψηφίστηκε και στο νομό μας και στο χωριό, με αποτέλεσμα στο σχήμα μας η μπλε και η κόκκινη γραμμή να βρίσκεται σημαντικά υψηλότερα από την κίτρινη της χώρας.
Στις επόμενες περιόδους οι καμπύλες της περιφέρειας Καρδίτσας βρίσκονται κοντά με εκείνες της Επικράτειας, ενώ η μπλε γραμμή της Δρακότρυπας υπολείπεται πάντα των άλλων δύο.
Για το επόμενο γράφημα, που παρουσιάζει τη δύναμη της Αριστεράς ήδη έχουμε ασχοληθεί περισσότερο από τους άλλους χώρους. Εκείνο ωστόσο που είναι φανερό εδώ, είναι η μεγάλη διαφορά των ποσοστών της στο χωριό μας σε σχέση με ολόκληρο το νομό και με το σύνολο της χώρας (το 1958, όταν η ΕΔΑ πλησίασε το 25% στο χωριό μας μόλις ξεπερνούσε το 5%) και το πρωτοφανές η μπλε γραμμή της Δρακότρυπας να εξακοντίζεται το 2015 υψηλότερα και από το πανελλήνιο ποσοστό και από εκείνο του νομού μας!
Είναι λοιπόν αριστερό χωριό η Δρακότρυπα; Τα αποτελέσματα ενός σχεδόν αιώνα δίνουν την απάντησή τους, αλλά πάντα εξαρτάται και από ποια γωνία το βλέπει ο καθένας! Πριν λίγα χρόνια διάβαζα ένα έντυπο χωριού της Αργιθέας που αποκαλούσε τη Δρακότρυπα “κόκκινη!” Υπερβολικό αλλά και φυσιολογικό (!) συγχρόνως, γιατί όταν πχ το 1961 καταμετρήθηκαν στο χωριό 41 ψήφοι στο ΠΑΜΕ, ενώ στα υπόλοιπα χωριά της περιοχής Μουζακίου σε αριθμό 4484 εγκύρων ψήφων βρέθηκαν μόνο 34 της Αριστεράς και σε 16 χωριά της Αργιθέας με 4121 έγκυρα βρέθηκαν μόνο 2 (!), θα μπορούσε να δοθεί ο οποιοσδήποτε χαρακτηρισμός στη Δρακότρυπα!
Πηγές φωτογραφίας: newsit.gr, aftodioikisi.gr, zougla.gr κλπ
(Σημείωση: Το άρθρο αυτό είχε γραφεί λίγες εβδομάδες μετά τις πρώτες εκλογές του 2015, αλλά δεν έτυχε να δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του χωριού drakotrypa.gr. Οι πολιτικές εξελίξεις το επανέφεραν στην επικαιρότητα και αναρτάται σήμερα με λίγες συμπληρώσεις στο μπλογκ μου).